Uitgangspunt voor onze lessen zijn de leerdoelenkaart van het SLO en leeractiviteiten die erop gericht zijn om die leerdoelen te behalen. Van RTTI toetsen zijn we naar formatieve activiteiten gegaan en grotere opdrachten waarbij de leerlingen de kans kregen om op hun eigen wijze aan te tonen dat ze de leerstof beheersen. Er is ruimte voor keuze van de leerling. Technologie heeft ons hierbij geholpen.
Een van de gevolgen van deze ontwikkeling was dat we van 2 losse lesuren naar 1 blokuur in de week zijn gegaan. De afgelopen jaren hebben we hier wisselende ervaringen mee gehad. Wegens omvangrijke schoolontwikkelingen is ons hele lessentabel afgelopen jaar op de schop gegaan en wij van het vak aardrijkskunde hebben 1 lesuur ingeleverd. Dit had tot gevolg dat we het eerste half jaar van dit schooljaar aan alle 7 2de klassen blokuren aardrijkskunde hebben gegeven. Dat vak is voor deze klassen afgerond in de voorlaatste week van januari.
Aardrijkskunde in de de 1e klas
Week 1 van periode 3 vond plaats in de week van 26 januari. Dit was tevens de laatste werkweek van mijn collega uit de sectie aardrijkskunde. Maar ook de eerste werkweek van mijn nieuwe collega.
6 1e klassen zijn begonnen met het vak aardrijkskunde. 4 van die klassen heb ik onder mijn hoede en 2 van die klassen doet mijn collega. We hebben vorig jaar (eind schooljaar 1819) een planning gemaakt voor de lessen en de lesinhouden. De eerste lessen starten we met het werken met de atlas. Ondanks de inzet van technologie vinden we atlasvaardigheden nog steeds belangrijk. Op de planning staan 6 lessen oftewel 3 losweken om hier mee aan de slag te zijn.
in deze lessen is er aandacht voor instructie en oefenen met de atlas. Daarnaast is er in deze eerste lessen ook aandacht voor: zo werken we bij het vak aardrijkskunde, normaal doe je dit in het begin van het schooljaar maar we ‘starten’ nu eenmaal pas nu met het vak. De klassen zijn voor mij niet nieuw, ik heb ze alle 4 gehad vanaf het begin van het schooljaar voor het vak digitale vaardigheden. Een heel ander vak dan aardrijkskunde en dus gelden er ook andere regels en afspraken. Digitale vaardigheden is meer leerling gestuurd (zeker aan het einde van het half jaar, dat was in het begin van het schooljaar echt anders) en er is veel ruimte voor onderwijs leergesprekken over onderwerpen die ‘leven’ bij de leerlingen. Aan motivatie geen gebrek bij digitale vaardigheden. Zoals ik al zei, aardrijkskunde is dus anders. Zeker in de eerste lessen heel docent gestuurd.
Stapsgewijs neem ik de leerlingen mee in de werkwijze en de toepassingen waar we gebruik van maken. Geen methode van een uitgever wil dus zeggen, ook geen boek en werkboek dat je open kunt slaan op pagina 7.
geen methode maar wat dan wel?
Ik maak gebruik van LessonUp dus leerlingen vullen een klascode in. Er is een classnotebook dat ik voor ze heb klaar staan en waar ik materialen in deel. Op mijn Yurls pagina staan online oefeningen en filmpjes (sla deze website op in je favorieten of zet hem op je beginscherm) via Quizlet deel ik begrippenlijsten, log in op Quizlet, maak een map aan die je ‘aardrijkskunde’ noemt (“Nee! Niet AK47!”) en plaats daar de eerste begrippenlijst in. Als je het zo ziet staan dan lijkt het allemaal heel veel en onoverzichtelijk maar door dit goed te oefenen met leerlingen weten ze al snel waar ze wat kunnen doen en vinden. (Al is ‘snel’ voor iedereen anders!)
Behalve deze ‘procedurele’ zaken zijn er ook binnen de lessen afspraken die voor iedereen gelden, net als in andere lessen maar met daarbij het verschil dat we een blokuur hebben met veel variatie in werkvormen en veel ruimte voor zelfwerkzaamheid. Dit oefenen we en breiden we steeds verder uit. Korte klassikale instructies van mijn kant, controle van begrip en vervolgens ruimte voor verlengde instructie voor de leerlingen die het nog niet begrepen hebben en ruimte om zelf aan de slag te gaan, samen of alleen (en ook dat moeten we oefenen!) met verschillende opdrachten. In welke volgorde je de opdrachten maakt kun je zelf bepalen.
Met de wisseling in de sectie en het feit dat we toch iets meer tijd nodig hebben voor die opstart schuiven we in de planning. We ronden het onderwerp atlasvaardigheden af in week 4 (17 tot 21 februari) de week voor de carnavalsvakantie. Het voornemen is om na de vakantie te starten met het nieuwe thema: ‘werelden van verschil’
Corona
Tja, en toen kwam Corona. Ik heb in de eerste week van maart nog les gegeven, een start gemaakt met het nieuwe thema en daarna ben ik in thuisisolatie gegaan. Heb lessen voorbereid voor collega’s maar niet alle lessen zijn overgenomen. De lessen in de week van 9 tot 13 maart kan ik beter als ‘niet gegeven’ beschouwen. De week van 16 maart staat in het teken van het organiseren van onderwijs op afstand. We spreken af dat je werk klaar zet voor de leerlingen in Magister. Van daaruit kunnen ze zelf naar andere bronnen. In de voorgaande week heb ik al een en ander mee gelezen of wat er in het buitenland allemaal gebeurt op het gebied van remote learning en ik vind daar de tip om in eerste instantie in te steken op herhaling. Voor aardrijkskunde zou dat zijn: atlasvaardigheden oefenen en herhalen. In deze eerste week kies ik voor herhaling in de vorm van topografie hierbij maak ik gebruik van LessonUp die ik uitdeel aan de klassen zodat ze op eigen tempo via de door mij geplande route door de leerstof kunnen lopen. Niet helemaal zoals ik het zelf graag zou doen maar in alle stukken die ik lees staat ook van alles over dat je je lat niet zo hoog moet leggen. Dat is overigens makkelijker gezegd dan gedaan.
In deze eerste week ben ik in mijn rol als OICT-er veel bezig om de leerlingen en collega’s te ondersteunen op afstand. We hebben iPads op school maar die blijven voorlopig ook nog op school. We gaan tenslotte uit van een sluiting van 3 weken. Om zicht te houden op welke leerling het werk voor mij naar behoren heeft gemaakt maak ik een excel-bestand met voorwaardelijke opmaak. Ook handig voor collega’s denk ik.
Afstandsonderwijs week 1 en 2
Terug naar mijn aardrijkskunde lessen. Deze eerste week in LessonUp is op zich goed bevallen maar ik mis een makkelijke manier van feedback geven (LessonUp is volop in ontwikkeling en binnen een week was dit geregeld maar toen nog niet!) Ik besluit in week 2 dan ook voor een andere aanpak te gaan: ik gebruik OneNote met een MS forms er in, wat plaatjes en uiteraard weer een vlogje van de juf. Helaas laat OneNote mij enorm in de steek en aangezien het druk genoeg is met andere zaken besluit ik om het te laten voor wat het is. Week 3 staat in het teken van iPads uitrollen naar alle leerlingen en met Teams aan de slag met de collega’s. In overleg met de directie is er voor aardrijkskunde die week geen werk. Een van de eerste zaken die in Teams komen te staan is een excel-bestand voor alle klassen en alle vakken. Ik heb nu als lesgevende docent in een blik gezien dat een leerling niet alleen voor mijn vak niet aan de slag is maar gewoon helemaal nog niet is aangehaakt.
Over een andere boeg
In week 3 komt ook het besef dat ik niet kan blijven herhalen en dat doorstarten met het nieuwe hoofdstuk misschien wel een goed idee is. Maar niet via OneNote. Voor de 2 basis-klassen kies ik voor LessonUp, stap voor stap op mijn manier door de lesstof heen en weinig ruimte voor ‘eigen’ inbreng. Ik start met een frisse blik en een schone lei met het onderwerp ‘verschillen op de wereld’. Vlogjes, vragen, instructiefilmpje, controle vragen, nog meer instructiefilmpjes en meer vragen die de leerlingen ook laten nadenken over wat ze eigenlijk al weten over de leerstof. Ook in week 4 zet ik op deze manier het werk klaar voor de leerlingen uit de basis-klassen.
Met de 2 andere klassen ga ik aan de slag met de app Showbie. Tegen alle goede adviezen in om niet met iets nieuws te gaan starten maar ik merk dat ik het echt nodig heb om dit wel aan te pakken. Ik wil de leerlingen uitdagen om echt aan de slag te zijn met de lesstof en me dat laten zien doormiddel van een filmpje of een presentatie. Showbie lijkt mij daar op dit moment het beste medium voor. (Ja natuurlijk kan dit ook gewoon via O365 en Teams en alles maar het gaat er ook om op welke manier ik feedback kan geven aan mijn leerlingen en aangezien OneNote me in de steek laat zoek ik iets anders waar ik MAKKELIJK gesproken feedback kan geven)
Gebruik gaan maken van iets nieuws wil ook zeggen dat ik de lat even erg laag leg voor de leerlingen in de eerste week is dat alleen inloggen en de verschillende mogelijkheden van de app bekijken door een spraakbericht toe te voegen bijvoorbeeld. In week 4 gaan we meer met de inhoud aan de slag maar ik merk dat ik zelf nog niet helemaal de slag te pakken heb. Ik heb de app nog niet helemaal in de vingers of ik heb er andere verwachtingen van.
Deze lesvrije periode is er voor mij een geweest om afstand te nemen van dat wat ik de afgelopen weken heb gedaan en om vooruit te kijken naar wat nog komen gaat.
Hoe nu verder?
De planning zoals we die hadden opgesteld is niet meer relevant. De lesinhoud is dat nog wel maar het gaat anders dan ‘normaal’. Waar de technologie een meerwaarde heeft tijdens mijn les wanneer de leerlingen en ik in het lokaal zijn en de ruimte hebben om veel verschillende activiteiten te doen, voelt die nu als een ‘belemmering’. Dat zet ik expres tussen haakjes want het is natuurlijk geen belemmering maar het helpt me op dit moment niet om mijn onderwijs vorm te geven zoals ik dat graag zou willen en zoals ik het hierboven in het begin van het blog beschreven heb. Hoe het er dan wel uit gaat zien? Ik heb het nog niet duidelijk voor ogen. Ik weet in ieder geval dat ik kan terugvallen op al het materiaal dat we in de afgelopen jaren gemaakt en verzamelt hebben maar die vervangen niet de leeractiviteiten in de klas.
wordt vervolgd...